In dit tweede deel van onze serie ‘Zonnepanelen monitoring bij woningcorporaties’ gaat SunData’s Lex Schiebaan de foute kant op. Hij onderzoekt de meest voorkomende problemen bij zonnepanelen installaties en deelt verhalen uit de praktijk. Maar: hij geeft óók tips en oplossingen. Zodat iedere geïnvesteerde euro in duurzame zonne-energie maximale opbrengst gaat leveren.

Zon(de)

Waarom zou je de werking van zonnepanelen moeten controleren als ze door een professional geplaatst zijn? Geloof me als ik zeg dat dat een onmisbaar traject is, zeker als je niet zit te wachten op hoge extra kosten. Want helaas zie ik dat er dagelijks behoorlijk veel mis gaat.

Hoe ik dat weet? Dankzij veel gesprekken met medewerkers van woningcorporaties, installateurs, onderhoudhoudspartijen en natuurlijk onze klanten heb ik een goed beeld gekregen. En die leerpunten deel ik graag.

Top 5 problemen bij zonnepanelen installaties

Misschien kun je je lastig voorstellen wat er allemaal spaak kan lopen bij zonnepanelen. Daarom neem ik je in deze blog mee in 2 cases uit de praktijk, waarbij de focus ligt op woningcorporaties. De volgende 5 problemen en de gevolgen daarvan komen aan bod:

1. Storingen worden niet gesignaleerd.

Simpelweg omdat er geen monitoring plaatsvindt. Bewoners zien te laat dat hun zonnepanelen niet (goed) werken. Daardoor missen zij de opbrengst terwijl er wel servicekosten betaald worden.

2. Het lukt niet om alle omvormers online te krijgen én te houden.

Bijvoorbeeld door wifi-problemen, maar ook vanwege bezwaren van bewoners of providers. Je investeert dus wel in monitoring, maar het werkt niet.

3. Gegevens inzien blijkt veel gedoe.

Omdat er meerdere omvormers en portalen zijn, de getoonde data lastig te interpeteren zijn of bewoners wachtwoorden van hun accounts kwijtraken. Het gevolg zijn hoge servicekosten.

4. De veiligheid is niet goed gewaardborgd.

Wifi-netwerken van bewoners worden door sommige omvormers namelijk vrij toegankelijk. Hackers geef je daarmee vrij spel.

5. Er is geen helder overzicht van alle geinstaleerde zonnepanelen.

Belt een bewoner met een klacht, dan is niet snel het ‘wat, wie, waarom, waar, wanneer en hoe’ van een storing in te zien. Met soms wel honderden tot duizenden installaties, is de effectiviteit ver weg en de chaos nabij.

De gemene deler

Of je nu met één of de hele lijst van problemen te maken hebt: ik zie in de praktijk dat het altijd resulteert in hoge meerkosten door onnodig dure serviceverlening, ontevreden bewoners en het niet behalen van die vooraf zo mooi opgestelde duurzaamheidsdoelsdoelen. Ik laat je dat zien aan de hand van twee voorbeelden. (Het goede nieuws: je kunt het voor zijn, waarover later meer.)

Case 1: het struisvogelproject

Wat niet weet, wat niet deert. Dat motto gaat op voor woningcorporaties die niet kiezen voor monitoring. Zo kwam een corporatie bij ons terecht nádat ruim 1.500 woningen waren voorzien van zonnepanelen. Waar in het begin medewerkers euforisch waren over deze mooie duurzame stap van hun bedrijf – en de bewoners hun geluk niet op konden omdat hun energierekening flink zou dalen – bleek na zes maanden de praktijk behoorlijk anders uit te pakken.

De eerste klacht kwam binnen

Een bewoner had de jaarnota van zijn energiemaatschappij ontvangen en bleek flink verontwaardigd. Zijn zonnepanelen hadden niet één euro voordeel opgeleverd. Het aantal telefoontjes van boze bewoners met dezelfde klacht liepen al snel op: na een jaar belden er gemiddeld vijf bewoners per dag. Soms bleken de zonnepanelen even te hebben gewerkt, maar was er een storing opgetreden. Sommigen bleken het überhaupt nooit te hebben gedaan.

Extra servicekosten, maar geen service

Door de komst van de zonnepanelen moesten bewoners twee- tot driehonderd euro extra aan servicekosten betalen. Maar ze gingen er dus nul euro op vooruit. Omdat er geen controle was op de werking van de installaties, werd dat pas bij het op de mat vallen van de energierekeningen duidelijk. Logisch dat ze kwaad waren – en dat terwijl voor deze woningcorporatie huurderstevredenheid op nummer één staat.

Deel 1 van dit drieluik al gelezen? Daarin duikt Lex in de data: hoeveel huurwoningen met zonnepanelen zijn er eigenlijk? Waar liggen kansen voor woningcorporaties, en hoe benut je die optimaal? SunData deed marktonderzoek en deelt bevindingen.

Case 2: het chaosproject

Bij een ander project werden ruim 2.500 huizen niet alleen voorzien van nieuwe zonnepanelen maar ook van online monitoring. Toch ontstonden er ook hier al snel een aantal problemen. Ik licht er een paar toe:

Omvormers online krijgen én houden

Omvormers maken gebruik van de internetverbinding van de bewoner. Met name een wifiverbinding blijkt lastig: sommige bewoners hebben principiële bezwaren, oudere bewoners hebben soms überhaupt geen internet. In dit project bleek dat meer dan 20% van de bewoners de monitoring niet geactiveerd hadden. Ondanks het goede voornemen, raakte dus al een vijfde van alle installaties direct na oplevering uit zicht.

Storend netwerk

Een wifiverbinding is heel gevoelig voor storingen en onderbrekingen. Krijgt een bewoner bijvoorbeeld een nieuwe router, dan moet ook de verbinding met de omvormer opnieuw tot stand worden gebracht. Ook een wifisignaal van de buren kan zorgen voor een verbroken verbinding. En providers worden steeds strenger in het openzetten van poorten die nodig zijn om de productiedata naar het omvormerportaal om te kunnen zetten.

Wachtwoord kwijt

In dit project waren drie merken omvormers geïnstalleerd, ieder met een eigen monitoringsplatform. Deze hebben één ding gemeen: om bewoners inzicht te geven in de prestatie van het systeem is een account op basis van een e-mailadres en wachtwoord nodig. En geef eerlijk toe: die inloggegeven raak je zelf toch ook regelmatig kwijt?

Meer servicetijd, hogere kosten

Onze klant gaf aan dat het ongelofelijk veel servicetijd kost om bewoners op weg te helpen met het toegang krijgen tot hun accounts. Niet alleen omdat bewoners hun wachtwoord niet meer wisten, maar ook bij mutaties bleek dat het verwijderen van het oude account en het opstellen van het nieuwe account een tijdrovende klus danwel onmogelijk was.

Privacy onder druk

Ook bleek de privacygevoeligheid van wifiverbindingen een groot probleem. Een gebruikte omvormer (van een bekend merk!) wordt, nadat deze verbinding heeft gemaakt met het netwerk van de bewoner, zelf ook een wifi access point. Ook nog eens zonder wachtwoord of met een makkelijk hackbaar wachtwoord als 123456. Daardoor kan iedereen verbinding maken met het netwerk van de bewoner. Ook kan de omvormer via die weg op afstand uitgeschakeld worden.

Het overzicht kwijt

Door verschillende installateurs, omvormerportalen en vooral door het niet online brengen van alle systemen, ontstond chaos. Overzicht van installaties en de werking ervan is onmisbaar voor een corporatie. Niet alleen om bewoners goed te woord te staan, maar ook om de echte impact van zonnepanelen te monitoren. Want zonnepanelen lijken duurzaam, maar worden dat pas écht als ze goed werken.

5 tips om direct mee aan de slag te gaan

Ik denk dat je een redelijk beeld hebt van wat er allemaal mis kan gaan. Het is niet voor niets dat deze problemen zo vaak voorkomen. Zonnepanelen zijn relatief nieuw, dus er kan nou eenmaal nog veel geleerd worden. Ik geef je dan ook graag een paar tips mee:

Tip 1: Denk vooruit

Denk vóór plaatsing van zonnepanelen na over wie er verantwoordelijk is voor de prestatie van de panelen tijdens het gebruik. De huurder, omdat deze de baten heeft? De corporatie als eigenaar? Of is het de installateur?

Tip 2: Monitoring moet

Het is een beetje ‘Wij van Wc-eend adviseren: Wc-eend’. Maar het struisvogelproject liet zien dat het controleren van de daadwerkelijk opgewekte zonne-energie cruciaal is. Al is het maar om hoge kosten achteraf te voorkomen. Storingen worden eerder gesignaleerd en zonnepanelen gaan écht euro’s opleveren.

Tip 3: Maak het makkelijk voor bewoners

SunData’s monitoringsplatform is toegankelijk door het invullen van een postcode en toegangscode. De accounts zijn dus niet op naam en bij mutaties hoeft er niets gewijzigd te worden. Servicetijd daalt hierdoor aanzienlijk.

Tip 4: Blijf weg van wifi

Twijfels over privacy en verstoorde verbindingen: het valt allemaal weg als je niet afhankelijk bent van wifi. Zo worden gegevens van SunData’s brutoproductiemeter (die registreert hoeveel elektriciteit er wordt opgewekt) via een GSM responder doorgestuurd naar het platform.

Tip 5: Zorg voor overzicht

Bij woningcorporatie gaat het al snel over honderden dan niet duizenden installaties. SunData levert via verschillende dashboards een simpel totaaloverzicht van alle aangesloten systemen. Door slimme analyses en heldere storingsmeldingen, kunnen corporaties in elk huurdersgesprek direct antwoord geven op vragen.

Misschien wel de allerbelangrijkste tip

Voor veel woningcorporaties is het monitoren van zonnepanelen onbekend terrein. Of het nu om bestaande projecten gaat of dat zonnepanelen nog geplaatst moeten worden, mijn belangrijkste tip is dat je het niet langer een beetje aan moet blijven kijken. Investeer in een goede aanpak nu. Zodat je in de toekomst minder risico loopt, kosten bespaart, tevreden huurder hebt en zeker weet dat jouw duurzaamheidsdoelen gehaald worden.

We helpen je graag op weg – free of charge

Bij SunData werken we dagelijks aan slimme software om zonnepanelen optimaal te laten presteren. Veel woningcorporaties maken daar gebruik van. Interesse in een vrijblijvende online meeting waarin we sparren over jouw uitdagingen? Laat je gegevens achter, dan spreken we elkaar snel.

Beeld: Samenduurzaam.nu Een project van Kieszon - Greenchoice met monitoring van SunData